بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب به عنوان یک مشکل جدی سلامت جهانی در چند دهه اخیر به نسبت شیوع بیشتری دست یافته است.
کبد دومین ارگان بزرگ و حیاتی و خیلی مهم بدن است.

کار کبد در بدن چیست؟

کبد یک ارگان بسیار مهم در بدن انسان است و دارای وظایف متعددی در فرآیندهای فیزیولوژیک بدن دارد. کارکردهای اصلی کبد عبارتند از:

1. تصفیه خون: کبد خون را تصفیه می‌کند و از انتقال مواد زاید و سموم از بدن به کمک سیستم جریان خون در بدن جلوگیری می‌کند.

2. ساختن صفرا: کبد مجرای صفراوی را ترشیف می‌کند که به احشای دقیق (روده کوچک) منتقل می‌شود و در فرآیند هضم و جذب مواد غذایی نقش دارد.

3. تجزیه و تحلیل مواد مغذی: کبد مواد غذایی مختلف را تجزیه و تحلیل کرده و به اندازه‌های مختلفی از مواد مغذی مانند گلوکز، چربی‌ها، پروتئین‌ها، و ویتامین‌ها تبدیل می‌کند.

4. ذخیره‌سازی مواد مغذی: کبد گلوکز را به صورت گلیکوژن ذخیره می‌کند و در زمان نیاز به تامین انرژی از این ذخیره‌ها استفاده می‌کند.

فرم مشاوره رایگان کلینیک سپید

5. ترشیف هورمون‌ها: کبد بسیاری از هورمون‌های مهم برای کنترل عملکرد دیگر ارگان‌ها ترشیف می‌کند، از جمله هورمون‌های انسولین و اگزوژن (گلوکاگون).

6. ترشیف فاکتورهای خونی: کبد فاکتورهای خونی مهمی مانند پروتئین‌های پلاسمایی (مانند آلبومین و فیبرینوژن) را ترشیف می‌کند که نقش‌های مهم در تعادل پلاسمایی خون دارند.

7. دفاع از بدن: کبد نیز در سیستم ایمنی بدن نقش دارد و با تصفیه و نیز تخریب میکروارگانیسم‌ها و مواد خارجی از بدن محافظت می‌کند.

کبد وظایف متعدد دیگری نیز دارد و در کل عملکرد کبد برای حفظ سلامت عمومی بدن بسیار حیاتی است. اختلال در عملکرد کبد می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود، بنابراین حفاظت و مراقبت از کبد اهمیت زیادی دارد.

کبد چرب چیست؟

کبد چرب یک وضعیت پزشکی است که در آن چربی به مقدار زیادی در سلول‌های کبدی (هموسایت‌ها) انباشته می‌شود. این وضعیت به دلیل افزایش میزان چربی در کبد به مراتب بیشتر از حد معمول اتفاق می‌افتد و می‌تواند طیف وسیعی از علائم و مشکلات جسمی ایجاد کند.

کبد چرب دو نوع دارد:

1. کبد چرب غیرالکلی (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease – NAFLD): این نوع کبد چرب به دلیل عواملی مانند اضافه وزن، دیابت، مقاومت به انسولین، چربی‌های غذایی بالا، و عوامل ژنتیکی ایجاد می‌شود و با مصرف الکل مرتبط نیست. NAFLD در ابتدا معمولاً بدون علائم خاصی پیش می‌رود.

2. کبد چرب الکلی (Alcoholic Fatty Liver Disease – AFLD): این نوع کبد چرب به دلیل مصرف مفرط و مزمن الکل ایجاد می‌شود. مصرف بیش از حد الکل باعث تجمع چربی در سلول‌های کبدی می‌شود و می‌تواند به طور جدی به سلامت کبد آسیب بزند.

شیوع بیماری:
با توجه به آمار جدید، حدود 25٪ تا 30٪ از جمعیت جهان دارای کبد چرب می‌باشند. این شیوع بالا نشان‌دهنده اهمیت آگاهی و مدیریت این بیماری است.

کبد چرب در مراحل ابتدایی ممکن است بدون علائم و عوارض واضحی باشد. با افزایش شدت کبد چرب، ممکن است علائمی مانند درد شکمی، تورم شکم، آزمایشات کبدی نرمال نبودن، خستگی، و افزایش وزن ظاهر شود. اگر کبد چرب به مراحل پیشرفته‌تر برود، می‌تواند به تشدید بیماری‌های کبدی مانند سیروز و تشکیل ندری تبدیل شود.

علائم کبد چرب چیست؟

علائم کبد چرب ممکن است در مراحل ابتدایی نادر دیده شوند یا به طور عام ملایم باشند، ولی با پیشرفت بیشتر کبد چرب، ممکن است علائم و عوارض جدی‌تری ظاهر شوند. بعضی از علائم و عوارض ممکن کبد چرب عبارتند از:

1. درد شکمی: درد یا تورم در ناحیه پایینی شکم (ناحیه کبد) ممکن است احساس شود.

2. خستگی: افراد ممکن است خستگی بیشتری احساس کنند.

3. افزایش وزن: افزایش وزن بدون تغییر در نمط غذایی یا فعالیت ورزشی ممکن است رخ دهد.

4. ضایعات پوستی: ممکن است برخی از افراد دارای ضایعات پوستی مانند جوش‌های چربی (آکنه) باشند.

5. آزمایشات کبدی نرمال نبودن: در آزمایشات خونی، معمولاً میزان آنزیم‌های کبدی مانند آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) افزایش می‌یابد.

6. مقاومت به انسولین: افراد ممکن است مقاومت به انسولین تجربه کنند که می‌تواند به دیابت نوع 2 منجر شود.

7. تغییر در چربی خون: ممکن است میزان چربی‌های خونی مثل تری‌گلیسریدها (triglycerides) افزایش یابد.

8. سیروز کبدی: در موارد پیشرفته‌تر کبد چرب، می‌تواند به سیروز کبدی منجر شود، که با علائمی مانند زردی پوست (یرقان)، نفخ شکمی، علائم عروق کبدی و کاهش عملکرد کبدی همراه است.

مهم است بدانید که کبد چرب ممکن است در افرادی که علائم ندارند شناسایی شود و برخی از افراد حتی در مراحل پیشرفته کبد چرب هم علائمی نداشته باشند. برای تشخیص و مدیریت دقیق کبد چرب، توصیه می‌شود با پزشک متخصص گوارش و کبد مشورت کرده و آزمایش‌ها و تصاویر پزشکی مورد نیاز را انجام دهید.

شماره تماس مشاوره رایگان :
۰۹۱۲۰۱۶۵۷۰۳
۰۲۱۸۸۵۹۶۳۲۵
۰۲۱۸۶۱۲۹۱۶۵

دلیل بوجود آمدن کبد چرب

کبد چرب به دلایل متعددی می‌تواند ایجاد شود. دو نوع اصلی کبد چرب عبارتند از:

1. کبد چرب غیرالکلی (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease – NAFLD): NAFLD اغلب به دلیل عوامل غیرالکلی ایجاد می‌شود و مهمترین علل آن عبارتند از:

– اضافه وزن: اضافه وزن و چاقی یکی از عوامل اصلی ایجاد NAFLD است. اضافه وزن به ویژه در ناحیه شکمی (چربی شکمی) باعث افزایش چربی در کبد می‌شود.

– مقاومت به انسولین: مقاومت به انسولین که یک وضعیت مرتبط با دیابت نوع 2 است، به افزایش مخاطره ایجاد NAFLD کمک می‌کند.

– دیابت: افرادی که دیابت دارند، احتمال ابتلا به NAFLD بیشتری دارند.

– هیپرتانسیون (فشار خون بالا): داشتن فشار خون بالا نیز به افزایش خطر ایجاد NAFLD کمک می‌کند.

– عوامل ژنتیکی: ژنتیک همچنین نقشی در ابتلا به NAFLD دارد.

2. کبد چرب الکلی (Alcoholic Fatty Liver Disease – AFLD): AFLD به دلیل مصرف مفرط و مزمن الکل ایجاد می‌شود. مصرف الکل به افزایش تولید چربی در کبد و کاهش توانایی کبد در تجزیه و تحلیل چربی‌ها منجر می‌شود.

تغذیه نامناسب، عدم ورزش منظم، مصرف مواد مخدر، و شرایط بیماری‌هایی مانند دیابت نیز می‌توانند عوامل خطر ایجاد کبد چرب را افزایش دهند.

تشخیص بیماری کبد چرب چگونه انجام میشود؟

تشخیص بیماری کبد چرب معمولاً با ترکیب معیارهای بالینی، آزمایشات خونی، تصاویر تشخیصی، و در موارد لزوم با بافت‌شناسی کبد (بیوپسی کبد) صورت می‌گیرد. در ادامه روش‌های تشخیصی برای بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) توضیح داده شده است:

1. آزمایشات خونی:
– آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST): افزایش معمولی در این آنزیم‌های کبدی می‌تواند نشان دهنده وجود مشکل در کبد باشد.
– آلکالین فسفاتاز (ALP) و بیلی روبین: این آزمایشات ممکن است در مورد افزایش انسداد مجاری صفراوی یا در مواردی که کبد خود به خوبی عمل نمی‌کند، افزایش یابند.
– تری‌گلیسریدها (Triglycerides) و غلظت چربی‌های خونی: افزایش معمول تری‌گلیسریدها و چربی‌ها در خون می‌تواند نشان‌دهنده کبد چرب باشد.
۲- انجام فیبرو اسکن توسط پزشک فوق تخصص. در کلینیک سپید انجام فیبرو اسکن توسط پزشک فوق تخصص گوارش انجام میشود.

2. سونوگرافی: سونوگرافی کبد یک تصویر فراصوتی از کبد ایجاد می‌کند و می‌تواند به نمایش چربی‌های تجمع یافته در کبد کمک کند. این تست معمولاً در مراحل اولیه استفاده می‌شود.

3. سی تی اسکن (CT Scan) و مغناطیس‌تصویرسازی هسته‌ای (MRI): این تصاویر تشخیصی پیشرفته‌تر از کبد را ارائه می‌دهند و می‌توانند اندازه و نوع تغییرات در کبد چرب را دقیق‌تر نشان دهند.

4. بافت‌شناسی کبد (بیوپسی کبد): در مواردی که نیاز به تشخیص دقیق‌تر و اطلاعات بیشتر در مورد وضعیت کبد وجود دارد، بافت‌شناسی کبد به وسیله بیوپسی کبد انجام می‌شود. این روش به وسیله درجه‌بندی و تعیین میزان التهاب و چربی در کبد کمک می‌کند.

تشخیص و مدیریت کبد چرب نیاز به مشورت با پزشک متخصص گوارش و کبد دارد. اگر علائمی دارید یا در معرض عوامل خطر برای کبد چرب هستید، بهترین اقدام این است که با پزشک خود تماس بگیرید و از او راهنمایی و درخواست آزمایشات مورد نیاز را دریافت کنید.

فرم مشاوره رایگان کلینیک سپید

تشخیص دقیق علت کبد چرب و مدیریت مناسب آن نیاز به مشورت با پزشک دارد.

اثرات اقتصادی این بیماری در جهان چیست؟

هزینه‌های مرتبط با بیماری کبد چرب به حدود 150 میلیارد دلار در سال 2022 رسیده است. این اثرات مالی نه تنها بر فرد مبتلا بلکه بر اقتصاد جهانی نیز تأثیر می‌گذارد.
خوشبختانه این بیماری در مراحل اولیه قابل درمان می باشد. فقط کافی ست چک آپ های سالانه خود را به موقع انجام دهید و توصیه های پزشک در این خصوص را جدی بگیرید.

راهکارها و درمان:

تغییرات در سبک زندگی از جمله اصلاح رژیم غذایی، افزایش فعالیت ورزشی، و کاهش وزن به عنوان راهکارهای اصلی در پیشگیری و مدیریت بیماری کبد چرب مطرح می‌شوند.
همچنین، تشخیص زودرس و درمان مؤثر نقش مهمی در کاهش اثرات منفی این بیماری ایفا می‌کنند.

شماره تماس مشاوره رایگان :
۰۹۱۲۰۱۶۵۷۰۳
۰۲۱۸۸۵۹۶۳۲۵
۰۲۱۸۶۱۲۹۱۶۵